Wat is stress en hoe kunt u omgaan met stress, onrust en angst? Hoe kunt u elkaar en uw kind daarbij mogelijk helpen? met onderstaande informatie en adviezen hopen wij u hierbij hulp te bieden.
De corona crisis was een ongewone, onzekere en mogelijk stressvolle tijd. Vandaaruit is deze informatie opgesteld. Informatie welke ook tijdens andere stressvolle situatie informatief kan zijn
Stressfactoren zullen tussen ouders, volwassenen, pubers en kinderen gedeeltelijk verschillen. Zo leven jonge kinderen veel meer in het nu.
Wat is stress?
Stress is een normale reactie op een abnormale situatie. Het is een snelle reactie die nuttig en gezond kan zijn die zich op verschillende manieren kan uiten:
- Fysieke reactie. Denk aan een verhoogde hartslag, gespannen spieren
- Cognitieve reactie. Denk aan alertheid en concentratie
- Emotionele reactie. Denk aan ongerustheid, rusteloosheid
- Gedrag. Denk aan verstoorde slaap, vermijding
Bij het aanpassen aan stress doorloopt het lichaam de volgende drie fysiologische fasen en duurt het enige tijd voordat men weer op het normale niveau is teruggekeerd.
- De alarmfase. Er is sprake van een kortdurende verlaagde weerstand van het lichaam.
- De weerstandsfase. De weerstand tegen stress is verhoogd.
- De uitputtingsfase. De weerstand is weer verlaagd.
Als de situaties die de spanningen oproepen te snel op elkaar volgen, heeft het individu te weinig tijd om te herstellen en raken de verdedigingsbronnen van het lichaam uitgeput. Het is dus erg belangrijk om met de stressfactoren te leren omgaan.
Let op: chronische stress is moeilijk om bij jezelf op te sporen. Het lichaam kan hier zodanig aan gewend raken dat het normaal lijkt. Het is dus belangrijk om soms even stil te staan en de tijd te nemen om na te denken over hoe we ons voelen en waarom.
Hoe omgaan met stress
Het is belangrijk om goed op jezelf te passen, zodat je in staat bent en blijft om andere (uw kind) te helpen. Denk daarbij aan de zuurstofmasker regel: Bij een vliegtuig in nood moet je eerst je eigen zuurstofmasker aandoen, voor je die van je kind aandoet. Dit om te voorkomen dat je zelf uitvalt en niemand meer kan helpen.
Hoe doe je dat? Hoe blijf je in balans? Hoe krijg je controle over je stress?
- Wees aardig voor jezelf. Heb geduld met jezelf.
- Zoek verbinding met je lichaam.
- Verhoog je veerkracht door gezond te eten, genoeg te slapen en genoeg te bewegen.
- Wees betrokken bij wat je doet (bijvoorbeeld als je je haar wast, denk dan aan niets anders).
- Neem een pauze en neem rustig adem
- Doe iets wat je ontspant: netflix kijken, lezen, familietijd, tuinieren, zitten.
- Neem een brein pauze
Controleer en doseer de informatiestroom die op je afkomt. We krijgen non stop informatie over destijds bijvoorbeeld corona, ons brein is overactief en wordt overgevoelig. Het blijven lezen over en luisteren naar deze berichten gedurende de dagen kan leiden tot paniek. We moeten dit dus doseren en pauzes inlassen. Bescherm je mentale gezondheid door een goede multimedia hygiëne. Leg je smartphone gedurende bepaalde delen van de dag (bv ’s avonds) weg. Limiteer het nieuws en wees voorzichtig met wat je leest en bekijkt.
Hoe de ketting van zorgen, gedachten en beelden verbreken?
Als je je zorgen maakt, zoek dan controle over de dingen waar je wel invloed op kunt uitoefenen. Zoek steun en communiceer.
- Communiceer met anderen en gebruik hen als klankbord om je noden in kaart te brengen.
- Breng je hulpbronnen, steunnetwerk in kaart voor jezelf.
- Ga op zoek naar wat/wie praktisch hulp kan bieden (buddy systeem).
Hoe kan ik kinderen helpen
- Luister actief naar hun (onderliggende) bezorgdheden. Stel vragen. Bijvoorbeeld:” je klinkt bezorgd hierover, wat heb je gehoord?” Besef dat waar jij bezorgd om bent, vaak niet hetzelfde is als waar het kind bezorgd over is.
- Probeer genoeg mogelijkheden om te spelen en te relaxen te creëren.
- Bouw routines op en behoud deze, dit schept een veilig kader en je kind krijgt zo meer controle over het verloop van de dag. Het gevoel van controle is voor iedereen belangrijk.
- Geef duidelijke informatie. Feitjes kunnen helpen om iets bevattelijker te maken. Iets dat je begrijpt is minder angstaanjagend.
- Geef kinderen de boodschap dat er veel mensen aan werken om hen veilig te houden. Het is niet hun ‘taak’ om zich zorgen te maken.
- Geef kinderen het gevoel dat ze hun zorgen aan jou kunnen geven.
- Moedig overdreven angstgedrag niet aan, stel limieten
Bv: handen wassen is belangrijk, maar niet langer dan 20s. Limiteer de tijd op sociale media, voorkom isolement, limiteer de hoeveelheid geruststelling die je geeft zodat ze hier niet te afhankelijk van worden.
Hoe ik volwassenen helpen (zie kader WHO)
- Voorzie in praktische steun en hulp, zonder opdringerigheid.
- Probeer de noden en zorgen in te schatten die iemand heeft. Het is immers moeilijk om chronische stress bij jezelf op te merken.
- Help mensen om hun basisbehoefte in orde te brengen (bv voedsel, informatie).
- Luister actief, zonder iemand te dwingen tot praten.
- Help mensen om zich weer rustiger te voelen.
- Help mensen om informatie, diensten en sociale hulp te vinden.
- Bescherm mensen voor toekomstige schade
De ‘take home messages’:
- In essentie is stress een normale, gezonde reactie op een bedreiging of gevaar.
- Chronische stress is moeilijk bij jezelf op te sporen. Het lichaam kan hier zodanig aan gewend raken dat het normaal lijkt. Het is belangrijk om je gedachten, bezorgdheden en onzekerheden bij jezelf na te gaan en te (h)erkennen.
- Zorg goed voor jezelf. Blijf in balans en neem brein pauzes.
- Verspeel geen tijd en energie aan dingen die je niet kan controleren (zoals zal mijn kind ziek worden), maar focus op de dingen waar je wel controle over hebt (zoals handen wassen, rust en regelmaat).
- Blijf in contact en communiceer
U kunt ook deze (Engelstalige) webinar van World Duchenne Organization volgen, welke gegeven werd door Dr. J Hendriksen, klinisch neuropsycholoog in Kempenhaeghe en verbonden aan het Duchenne centrum Nederland.